Alles over koken op gas

Posted: 09 May 2023

Waarom koken op gas?

Inleiding:
Koken op gas is heel gebruiksvriendelijk en snel. Maar werken met vuur, gas en gasvuren kan ook gevaarlijk zijn. Daarom is aandacht voor veiligheid heel belangrijk. Ook een doordachte opslag en goed onderhoud van je materiaal kan een hoop problemen en zorgen vermijden en de levensduur van je materiaal verlengen.

Veilig koken op gas

Houd een blusapparaat in de omgeving klaar.
Laat kinderen nooit alleen bij een gasvuur of gasfles.
Rook niet bij het gasvuur
Sluit na gebruik alle gastoevoer af: sluit de kraantjes aan het vuur en draai de gasfles toe..
Houd brandbare voorwerpen uit de buurt van een gasvuur; let op met rondslingerende vaatdoeken en polyesterkleding.
Hou steeds een stel (vuur)handschoenen bij de hand; ook de kader en poten van het gasvuur kunnen warm worden.
Kook steeds in openlucht of in een goed geventileerd lokaal of tent. Zet in een lokaal een raam open.
Controleer de gasdarm en vervang hem na 3jaar (productiedatum staat vermeld op de darm). Ook de gasontspanners verslijten en moeten minstens na 8 jaar gebruik vervangen worden. Dit kan ook belangrijk zijn bij mogelijke incidenten voor je verzekering.
Steek het gasvuur aan met lange luficers of een vuuraansteker met piëzo-ontsteking.
Zet indien mogelijk de gasfles lager dan de gasbekkens en zorg zeker dat de gasslang niet in contact komt met het vuur kan komen.

Welke foeragevuren vind je bij Hopper?

Het Foeragevuur staal (art1279) geeft met slechts 1 vuurkring een vermogen tot 7,5 kW.
Het gietijzeren Foeragevuur Tripatte (art. 1278 of 1431 ), met 3 vuurkringen geeft een vermogen tot 9,5 kW. Dit vuur is dus beter geschikt om vloeistof aan het koken te brengen in heel grote potten (+36L).

Gastro Niro braadvuur (art1279) Een bakplaat is zeer gemakkelijk om grote hoeveelheden voedsel op een snelle, veilige en gelijkmatige manier te bakken of braden. Een bakplaat verbruikt 20% minder brandstof, omdat alle warmte naar de plaat gaat en niet deels naar de omgeving. De bakplaat heeft een thermo-element en piëzo-ontsteking en een vermogen tot 9,8 kW.
De gastro Niro bakplaat is uitsluitend te gebruiken met een speciale, bij Hopper verkrijgbare, gasontspanner van 50 mbar, omdat er twee branderkringen zijn en de nodige druk dus hoger moet zijn. Bij de start van het gebruik dien je de plaat gelijkmatig te verwarmen. Begin met een zacht laag vuur om het kromtrekken van de plaat te vermijden.

Gebruik en verbranding

Een gasbekken aansteken:

Steek het gasvuur indien mogelijk aan met een vuuraansteker met piëzo-ontsteking

of met lange lucifers .
Bij gasvuren met een luchtschuif ( zoals het Foeragevuur staal) dient deze in gesloten toestand aangestoken te worden om het gasvuur “plofvrij” aan te steken. Je krijgt nu gele vlammen. Zet nu de luchtschuif terug open; tot de gele vlammen overgaan in blauwe vlammen. Een blauwe vlam duidt op een goede en volledige verbranding van het gas. Noot: Bij het Foeragvuur Tripatte regel je de luchttoevoer via de regelschroeven onderaan het kranenblok. Standaard zijn deze in de fabriek afgesteld op gebruik met flessengas en correcte luchttoevoer.

Doe de gastest!

Blauwe vlam: OK. Gele vlam: NIET OKE
Een gele vlam duidt op onvolledige verbranding. Regel de luchttoevoer met behulp van de luchtschuif/ring (stalen gasvuur) of de regelschroeven aan de onderkant van de kraantjes (tripatte).

Bewaren en onderhoud:

Een foeragevuur of gasbekken gebruik je slechts een aantal dagen of weken per jaar. Met een paar eenvoudige tips voorkom je slijtage, kook je veilig en kan je je vuur jarenlang gebruiken.

Hoe bewaar en stockeer je een foeragevuur?

Hou het gasbekken droog en zorg voor voldoende ventilatie in het materiaalkot. Zo vermijd je dat de branderkop gaat roesten. Gasvuren stockeer je best in een geventileerde, leg ze op hun kop, met de brandergaatjes naar beneden. Met omgekeerde opslag, brandergaatjes naar beneden dus, vermijd je dat er condensatiewater in de gaatjes blijft zitten. Bij roestvorming, gecombineerd met stof en vuil geraken de gaskanaaltjes verstopt. Door ze ondersteboven te bewaren krijgt die corrosie geen kans.
Tip: Maak voor de opslag een houten kofferbak waar het vuur in past. Dan moet je enkel het vuur eruit halen en op de bak zetten, zodat het op de goede hoogte staat. Omdat de bak groter is dan het gasvuur staat het stabiel en veilig op de grond.

Hoe onderhoud je een gasbekken?

Neem minstens één keer per jaar de nodige tijd om je gasbekkens te onderhouden.
Schrob de gietijzeren branderkop met een staalborstel. Koppel het gasbekken los en schrob met een staalborstel alle vuil en roest uit de brandergaatjes. Hou het gasbekken ondersteboven en schud het uit. Je zal verbaasd zijn hoeveel roest je tevoorschijn ziet komen. Je kan de brander ook uitblazen met perslucht. Vraag hiervoor eventueel hulp aan een fietsenmaker of garagist.
Zit er een brandergaatje verstopt? Gebruik een naald, ijzerdraad of paperclip om het vrij te maken.
Is er een brandergaatje echt dichtgeroest, dan kan je dit voorzichtig uitboren ( neem maximum dezelfde Ø van boor als gebruikt bij de andere gaatjes ). Denk bij het boren aan de juiste hellingshoek. Blaas daarna de gaatjes goed door, als kan met perslucht.
De regelkraantjes moeten soepel werken. Smeer ze indien nodig met vaseline of WD-40 spray. Maak stugge regelkraantjes nooit los met een tang, daarvoor zijn kraantjes te fragiel en kunnen ze afbreken. Is een er regelkraantje defect, vervang het dan door een nieuw. Hopper verkoopt kraantjes voor de alle foeragevuren in ons aanbod.

Onderhoud van een Gastro Niro bakplaat:

De standaard meegeleverde bakplaat is gemaakt van staal. In geval van foute bewaring kan deze beginnen te oxideren ( roesten ). Dit kan je gemakkelijk zelf verhelpen.

Laat de bakplaat enkele uren te weken in een badje van warm water en soda ( dit maakt de meeste oxidatie los ). Droog de bakplaat goed af. Je kan dan de bakplaat uitschuren met behulp van zout en een schuursponsje. Het zout heeft een gunstig effect op het staal. Dit kan wel even moeite kosten, maar je zal zien dat de oxidatie verdwijnt. Nadat de oxidatie weggeschuurd is, kan je de plaat zeer lichtjes en gelijkmatig invetten met wat natuurlijke olie ( olijfolie, maïsolie,… ), of nog beter, insmeren met vet ( frituurvet ) met een doekje of keukenrol. De bakplaat na gebruik en voor opslag oliën of invetten is een absolute must voor het onderhoud ervan, het houdt de corrosie tegen. De bakplaat steeds droog opbergen!

Over Gasflessen

Alle gasvuren bij Hopper werken met propaan- of butaangas.
Gasflessen zijn gevuld met vloeibaar gas dat onder hoge druk staat. Naargelang de omgevingstemperatuur verdampt dit; je verbruikt de damp, m.a.w. het gas. Butaan- en propaangas is samengeperst gas en zeer brandbaar en in sommige gevallen explosief als het lekt. Bovendien is gas onzichtbaar en geurloos van nature, maar omdat er een speciale stof is aan toegevoegd, kunnen we ruiken wanneer er een gaslek is. Koken met gas houdt dus een risico in, maar dat is geen reden tot paniek. Elk jaar wordt er honderden uren gekookt en gebraden met gas op kamp zonder problemen. Hou de risico's beperkt door er verantwoord mee om te gaan!

Weetjes:

Je hoeft een gasfles niet volledig open te draaien. Een kwartslag volstaat voor goed gebruik. Het heeft absoluut geen invloed op het stromen van de gas.
Zet de gasfles bij gebruik steeds rechtop zodat er geen vloeibaar gas in de ontspanner kan komen. Bij een liggende gasfles zou het kunnen resulteren in steekvlammen.
Zet indien mogelijk de gasfles lager dan de gasbekkens en zorg dat de gasslang niet in contact komt met het vuur.
Propaan- en butaangas zijn zwaarder dan lucht en stijgen daarom niet, maar blijven tegen de grond hangen. Bij een lekkende gasfles vormt dat ontploffingsgevaar. Een kleine vonk, bvb licht aansteken, kan voldoende zijn. Bewaar gasflessen dus nooit in een kelder! De gas blijft "liggen" en hoopt zo op!
Bewaar gasflessen nooit in een gesloten ruimte, maar steeds in een goed verluchte of open ruimte, bvb. onder een afdak op pallet.
Plaats een gasfles ook nooit in de volle zon, de druk van het gas zou te hoog kunnen oplopen.
Best zet je ze achter slot in een afgeschermd geventileerd hok.
Tip: Wanneer gasflessen om één of andere reden tijdelijk geplaatst en bewaard worden in een lokaal, plaats je om veiligheidsreden best een gasdetector (verkrijgbaar in DHZ-handel of electrohandel). Plaats deze steeds op 10 tot 30cm boven de grond.
Na het koken sluit je de kraantjes van het gasbekken én de gasfles af, om mogelijke kleine lekjes te voorkomen.

Zit er nog gas in de fles?

Weeg je gasflessen wanneer deze na gebruik terug binnengebracht worden. Op de fles is meestal het vol en/of leeggewicht van de fles vermeld. Trek het leeggewicht van de fles af van je gewogen gewicht en je weet hoeveel kilogram gas je nog in de fles hebt. Of neem de fles in de hand en schudt ze voorzichtig heen en weer en schat dan de inhoud in. Zo heb je een idee van de resterende inhoud.

Types gas: butaan en propaan

Propaan: wordt vooral gebruikt voor verwarmingstoestellen en/of boilers, ook veel door dakenwerkers, loodgieters, … . De propaanfles staat onder een relatief hoge druk ( 17 bar ). Het gas bevriest pas bij -42° en is ideaal te gebruiken bij zeer lage omgevingstemperaturen.Voor propaan gebruik je een ontspanner van 37 mbar.
Butaan: wordt heel veel gebruikt voor verwarmingstoestellen binnenshuis en voor gasbekkens. De druk op de fles is eerder laag ( 4,1 bar). Butaan is te gebruiken bij positieve omgevingstemperaturen boven 5°C. Voor butaan gebruik je een ontspanner van 28 mbar. Butaangasflessen bevriezen aan de aansluiting ( ontspanner ) wanneer de afname te groot wordt in koude omstandigheden.

Wat met gasontspanners?

Gasontspanners bestaan in een uitvoering met binnendraad of buitendraad. Het type ontspanner dat je nodig hebt is afhankelijk van de gasfles die je gebruikt. Gasontspanners hebben inwendig een membraam dat slijt en daarom dienen deze ook na maximum 8 jaar te worden vernieuwd.
Hoe weet je wanneer je je ontspanner moet vervangen? Schud de ontspanner in je hand, als je er iets los in voelt en hoort bewegen, is het tijd om de ontspanner te vervangen. Gooi de ontspanner om veiligheidsreden ineens weg, breng het naar het recyclagepark.

Soorten gasontspanners:

Type aansluiting:

Buitendraad-ontspanners (Type Moer of Shell): moet je zachtjes vastdraaien aan de gasfles. Dat kan met de hand en gaat prima, maar kan ook met een steeksleutel maatnummer 27. (Een Engelse sleutel of een waterpomptang kunnen ook, maar dan zet je vaak meer kracht dan nodig en kan je zo schroefdraad moer beschadigen). Denk er aan om bij elke nieuwe fles het gasringetje ( meestal blauw ) te vervangen. Dit afdichtingsringetje krijg je gratis bij elke nieuwe gasfles met buitendraad die je koopt. Vraag er desnoods naar en verlies dit niet. Neem een reserveringetje mee!
Binnendraad-ontspanners (Type Pol): kan je met de hand vastschroeven aan de gasfles met de vleugeltjes. Op dit type ontspanner zit standaard een conisch gevormde (rode) teflon afdichting; beschadig deze niet of je dient die te vervangen (zeer moeilijk te vinden in de kleinhandel). Desnoods moet je de ganse ontspanner vervangen.

Types drukverschil:
Gasontspanners bestaan in verschillende soorten: 28 mbar voor butaangas en 37 mbar voor propaangas, en de 50 mbar-versie voor grootverbruik ( zoals voor een friteuse of onze bakplaat). De 50 mbar kan je gebruiken voor beide gassoorten.
Volg steeds deze richtlijnen en gebruik uitsluitend de juiste ontspanner met het juiste type gas! Gebruik altijd een officieel gekeurde ontspanner zoals door Hopper aangeboden. Ontspanners hebben altijd linkse schroefdraad.
Controleer de dichting van de ontspanner ( evt. de regelkraan ) voor je een nieuwe gasfles aansluit. Test hiervoor met een zeeplossing (afwasmiddel), nooit met een lucifer of aansteker. Een lekkend onderdeel kan op die manier snel gevonden en hersteld worden. Wanneer de dichting versleten of beschadigd is dient deze te worden vervangen.

Samengevat: Welke ontspanner heb ik nodig?

VRAAG 1: Welk gassoort gebruik je?
Gebruik je butaangas? -> Ontspanner 28 mbar.
Gebruik je propaangas? -> Ontspanner 37 mbar.
Gebruik je een braadplaat of friteuse? Meerdere (>2) foeragevuren op 1 gasfles aansluiten? -> Ontspanner 50 mbar voor propaan en butaan

VRAAG 2: Welk type aansluiting is er op je gasflessen?
Buitendraad op de fles? Ontspanner type Shell of moer
Binnendraad op de fles? Ontspanner type Pol

-> Kies nu de juiste ontspanner!

Over GASDARMEN – DARMKLEMMEN en het T-KOPPELSTUK

Gasslang heeft meestal een oranje kleur. Je koopt gasdarm best bij Hopper of in een professionele zaak.

.
Bij elke nieuwe aansluiting, of na langdurige opslag, kijk je best de gasslang na. Dit doe je met water en zeep ( sopje), nooit met vuur. Omdat gasdarmen gevoelig zijn aan slijtage en een aantal uitwendige invloeden zoals inklemming, gebruik je ze best niet langer dan 3 jaar. (Indien ze nog in heel goede staat uitzonderlijk tot 5 jaar. Daarna ben je verplicht ze te vervangen.) Op de gasdarm staat de fabricagedatum (jaartal) vermeld. Tel hier drie jaar bij… en vervang indien nodig. Neem hierbij het zekere voor het onzekere! Lijkt de darm beschadigd? Keur hem af en vervang! Na enkele jaren is er een reële kans dat er scheurtjes in de slang komen. Meestal zie je ze niet, maar ze komen door uitdroging van de gasslang of het te hard aandraaien van de spanring of slangenklem. Het gevaar zit hem in het feit dat je zo’n klein lekje in een gasslang niet altijd ruikt. De gasfles zelf toedraaien na elk gebruik is slim en de slangen op tijd vervangen is dus de boodschap. Bij het stockeren kan je de darm inwrijven met talk, zo blijft die soepel en droog. Verduurde en gekraakte rubberdarmen vervang je onmiddellijk!

Een nieuwe gasslang monteren

Warm bij de montage het einde van de gasdarm even op in warm water, of gebruik wat afwaszeep, zo krijg je de darm makkelijker over de aansluiting op de ontspanner en het gasbekken.
Gebruik altijd een darmklem (spanring, klemringetje, darmklemmetje) (art 1488)om de darm te monteren aan de ontspanner en het gasbekken. Draai de spanring hierbij niet te hard aan, zo kan de darm scheuren. Zorg voor enkele spanringetjes in reserve. Klemringetjes vervang je het best ook samen met de darmen. Steek dus voor je de darm aan fles en vuur monteert twee klemmen over de darm; één voor de vuurkant en één voor de gasfleskant.

Hou rekening met waar je je gasbekken wil zetten ten opzichte van je gasfles. Dat heeft invloed op de lengte van je slang. Kies afhankelijk van de opstelling voor een darmstuk van 1 tot maximaal 2 meter. Twijfel je? Kies dan voor iets langer in plaats van korter. Snijd de gasslang op maat met een scherp mes. Steek een spanringetje over de darm en schuif de darm over de gasontspanner. Gaat dat stroef? Verwarm de darm in warm water of gebruik een beetje afwaszeep. Duw de darm helemaal tot tegen de rand. Schuif de spanring over je koppeling en draai vast. Overdrijf niet met vastdraaien om beschadiging van de darm te voorkomen. Vast is vast. Herhaal aan de kant van het gasbekken.
Je kan ook twee gasvuren aan één fles aansluiten, daarvoor gebruik je een T-stuk (art 1486). Hou hierbij wel rekening met de hoeveelheid gasafname van de vuren die je er op aansluit, anders zal je weinig vermogen ter beschikking hebben. Tot twee gasvuren gaat meestal wel, maar splits zeker op vanaf drie foeragevuren. Alles is afhankelijk van het vermogen van de gasvuren. Gebruik voldoende spanringetjes. Gebruik voor een friteuse of braadplaat geen T-stuk afbeelding. De gasafname van dit soort toestellen is te groot. Sluit hier één brander aan op één gasfles!

Heb je na het lezen van deze informatie nog een vraag? Contacteer ons
Onze experts hebben antwoord op heel wat van je vragen.